Belediyeler maalesef bu dönemki kadar bir borç batağına saplanmamıştı.
Durum böyle olunca, borç ödemenin türlü yolları aranmaya başlandı.
En kolay yolu, örneğin SGK borçlarına karşılık, bir taşınmazı -devret kurtul- oluyor.
Zamanında yapılandırmaları değerlendirmeyen belediyeler, kesilen payları azaltmak için satış veya devir yolunu seçerek borç sıfırlamaya çalışıyor.
Gel gelelim, buna rağmen dağ yükü borçlar kapanmıyor.
Ne yapılıyor, o zaman? Haydi vatandaşa yükü bindirelim!
Bakın 2026’nın sinyalleri bugünden alınmaya başlandı.
İşte emlak rayiç bedelleri. Dört yılda bir takdir komisyonlarınca belirlenen rayiç bedellerinin 20 kata çıkarıldığına şahit olmaya başladık. Bu yıl mütevazi bir dairesi için 1000 TL ödeyen, seneye 20 bin lira ödeyecek.
İlk çığlık Kemalpaşa’dan geldi. Belediye sessiz sedasız astronomik artışlar yapınca, halk isyan etti. Karabağlar, Çiğli, Bornova derken şehrin dört bir yanından akıl almaz emlak rayiç bedelleri artışına sesler yükselmeye başladı. Çoğu mahkemelik olur.
Borçların sebebi mali disiplini sağlayamamak. Mali disiplinsizliğin asıl sebebi de, belediyeleri fabrika gibi görüp, kanunun dışına çıkarak aşırı personel istihdam etmek.
Oysa, belediyelerin bütçelerini memur personelde yüzde 30’u aşmaması, işçi personel değilse yüzde 40’ı geçmemesi gerekmektedir.
Ne yazık ki tüm belediyeler bütçenin neredeyse yüzde 80’nini personel istihdamıyla doldurduğu için; yani temel görevleri olan, asfalt, yol, temizlik, park gibi hizmetleri bırakıp belediyeleri, el kesesinden beylik yaparak işveren, patron gibi yönetmeye çalışana başkanlar, bu ücretleri ödeyemediklerinden mali krizle baş başa kalmıştır.
Siyasi saiklerle kadroların nasıl şişirildiğini bilmeyen yok. O kısmına girmeyeceğim.
Kendi beceriksizlikleri ve aynı zamanda teknik bilgi yoksunluğu ile belediyeleri arpalık gördükleri için sadece istihdama dayalı, yani yandaş ilişkiler ile belediyeleri insan doldurmaktan başka bir şey yapmadan hizmetin bu olduğunu sanmaktadırlar. Bu nedenle karşılayamadıkları bu giderleri yine halkın sırtından halka ödetmek istemektedirler.
Şunu unutmayalım; Belediye başkanları halkın oyu ile seçilmiş kişiler olsalar dahi seçildikleri il ya da ilçede halkının ödediği vergilerle, harçlarla ve diğer katılım payları ile ayakta durmaktadır.
Bu nedenle alınacak olan verginin ve diğer gelirlerinin haklı bir gerekçeye dayandırılması gerekmektedir. Şu anda gördüğümüz tabloda bunun aksi izlenmektedir. Emlak Vergisi, Katı Atık Bedeli, İmar Harçları, Otopark ücretleri; kısaca belediye gelirleri kanunda yer alan yüzlerce gelir kaynağı, bu kaynağı doğuran olayın adil ve hakkaniyetli belirlenmesi gerekmektedir. İçinde bulunduğumuz koşullara uygun vatandaşın da ödeme yükü ile ağırlığını yaşamayacağı, oranlar belirlenmelidir.
5018 sayılı yasada belediyelerdeki tüm gelirler, ne şekilde hesaplanacak bir sene sonraki bütçeler de hangi oranlarda yer alacağı belirlenmiştir. Bu bir komisyon kurularak gerek emlak vergisi, gerek katı atık belediye bedeli, gerek imarla ilgili 3194’te yer alan tüm vergiler, resmi harçlar bu komisyonlar marifetiyle günün koşullarına uygun ödenebilir hak ve adalet içerisinde belirlenmesi gerekirken, ne yazık ki adeta halkı sömüren, aciz içinde bırakan bir anlayışla bedeller belirlenmektedir.
Bu hususta açılabilecek, yargıya taşınabilecek bir konu mutlaka halk nezdinde ve onların lehine karara bağlanacaktır. Çünkü bir belediyenin 1 TL olan vergisi başka bir belediyede sırf bütçeyi dengelemek için 10 TL belirleniyor. Dayanağı olmadan yapılan bu işlemler haksız hukuksuz ve adaletsizdir.
Yükü vatandaşa bindirilen birçok ödeme ile 2026’da sürpriz yaşatacak olan belediyeler, vatandaşı düşünmezse, umarım sandıkta da, seçmenin kendini düşünerek tercihini yapmasıdır.
Olan vatandaşa olmasın..
