Denizlerde istilacı türlerin girişlerine karşı erken uyarı sistemi

Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi Doç. Dr. İlker Aydın’ın da yer aldığı uluslararası araştırma ekibinin çalışması, “Geosciences” dergisinde yayımlandı. Thessaly Üniversitesi (Yunanistan), Danimarka Teknik Üniversitesi ve Ege Üniversitesinin ortaklaşa yürüttüğü araştırma, ilk kez Yunanistan’da denizlerdeki istilacı türlerin giriş riskini yapay zekâ destekli bir hesaplama modeliyle öngörmeyi başardı.

Ege Üniversitesini uluslararası arenada görünür kılacak çalışmalar yapmaya devam ettiklerini dile getiren Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemizin başlıca hedeflerinden olan uluslararasılaşma hedefimiz doğrultusunda alanlarında uzman akademisyenlerimiz, çok uluslu araştırmalarda yer almayı sürdürüyor. Su Ürünleri Fakültemiz öğretim üyesi Doç. Dr. İlker Aydın’ın da dahil olduğu uluslararası araştırma grubu, deniz ekolojisini tehdit eden istilacı türlere karşı yapay zeka destekli model geliştirdi. Geosciences dergisinde de yayımlanan araştırmayı gerçekleştiren proje ekibini tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum” dedi.

Geliştirilen yapay zeka modeli  ile ilgili bilgi veren Doç. Dr. İlker Aydın, “Çalışmada geliştirilen model, zehirli aslan balığı ve balon balığı gibi tehlikeli türlerin Pagasitik Körfezi ve Akdeniz’e olası girişlerini 2035 yılına kadar öngörmektedir. Yapay zekâ, makine öğrenimi ve çevresel veri analizine dayalı olan bu yenilikçi sistem, sıcaklık ve tuzluluk gibi parametreleri kullanarak adeta bir ‘radar’ gibi işlev görmekte ve istilacı türlerin ne zaman, nerede ortaya çıkabileceğine dair erken uyarı sağlamaktadır. Araştırmanın sonuçlarına göre, bugün Pagasitik Körfezi görece güvenli kabul edilse de iklim değişikliğinin önümüzdeki on yıl içinde istilacı türlerin yayılımına zemin hazırlayabileceği öngörülmektedir. Bu durum, yalnızca biyolojik çeşitliliği değil; halk sağlığını, balıkçılığı ve bölgesel ekonomiyi de ciddi biçimde tehdit etmektedir” dedi.

“Erken tahmin, en güçlü silahımızdır”

Doç. Dr. İlker Aydın, “Erken tahmin, en güçlü silahımızdır. Geliştirdiğimiz model, yalnızca Pagasitik Körfezi için değil, tüm Akdeniz için erken uyarı sistemi olarak kullanılabilir. Denizlerimiz değişiyor. Eğer proaktif davranmazsak, istilacı türler yalnızca ekosistemlerimizi değil, yaşamlarımızı da köklü biçimde etkileyecektir. Elde edilen bulgular, istilacı türlerle mücadelede bilimsel öngörülerin önemini bir kez daha ortaya koyarken, uluslararası iş birliğinin deniz ekosistemlerini korumada kritik bir rol üstlendiğini göstermektedir” diye konuştu.